برنامه عبادی رمضان
یکی از برنامهها، همین برنامه «روزه ماه رمضان» است.
آیا میدانید و هیچ فکر کردهاید که اجرای این برنامه در هر سال تا چه حد انسان را به خود باز میگرداند و ضمیر فرد را آگاه و شعورش را بیدار میسازد؟!
آیا اندیشیدهاید که اجرای برنامه ماه رمضان توسّط انسانهایی که در عصر ما گرفتار مسایل مادّی وحیوانی، مسابقات بیهوده، شهوترانیهای بینهایت کثیف و شرمآور، شرکت در مجالس لهو و لعب و رقص و قمار، میگساری و صدها آفت دیگر شدهاند، چه آثار نیک و سودمندی دارد و چگونه آنان را از منجلاب این پلیدیها نجات میدهد؟
کسانی که در طول سال به واسطه اشتغالات مادّی حتّی برای لحظهای فرصت توجّه به امور روحانی را نداشتهاند و از وجدان انسانی خود جدا
عالی ترین مکتب تربیت و اخلاق، ص: 134
شده و موج اجتماع، آنان را از این سو به آن سو پرتاب کرده و پناهگاه و آسایشگاهی نیافتهاند، اکنون در پناه ماه رمضان میآرمند و در لذایذ روحانی و معنوی غرق میشوند؛ با خدا مناجات کرده و دعا میخوانند:
اللُهَّم انّی اسئَلُکَ ایماناً تُباشِرُ بِه قَلبِی ...[100]
گریه کرده و اشک میریزند؛ و با روحی سرشار از امیدواری عرض امید نموده و دعای:
الهِی لَوقَرَنتَنِی فِی الاصفاد، وَمَنعَتَنِی سَیبَکَ بَینَ الاشهاد، وَدَلَلتَ عَلی فَضائِحِی عُیونَ العِباد ما قطعت رجائی منک، وما صرفت تأمیلی للعفو عنک انا لاانسی ایادیک عندی 101]
را زمزمه میکنند که دین، منبع امید و خدا مصدر تمام خیرات است و غیر از این مادّیات، غیر از جنگها و مسابقهها، خیانتها و جنایتها، استثمارها، پرده دریها و بیغیرتیها، غیر از این مجالس هرزهگی و
عالی ترین مکتب تربیت و اخلاق، ص: 135
دانسها و رقصها، سینماها و کابارهها- که خستهکننده روح و تاریک کننده باطن و باعث تضعیف اعصاب و پرده خرد و بینش و کشنده غیرت و مردانگی و شخصیت است عالم دیگر و لذّتهای بهتری وجود دارد.
میفهمند که آدمیزاد میتواند به مادّیات بیاعتنا باشد. و در مقابل شهوات، امیال تشنگی و گرسنگی، زبان، چشمچرانی و ... سر خم نکند.
میفهمند که آرامش واقعی روح، در یاد خداست و در عالم فضایل انسانی صفاتی مانند: راستی و درستی، شکیبایی، بشر دوستی، خدمت به هم نوع، دانش پژوهی، نیکوکاری، فروتنی و دادگری وجود دارد؛ و مزاحمت، دشمنی و کینه، جنگ، بیخانمان کردن و صفاتی از این قبیل در آن راه ندارد.
عالم فضایل عالمی است که هر چه بشر، عالی همّت و بلندنظر باشد، زودتر در آن به مقصد میرسد.
راستی، کدام مدرسه و چه مکتبی برای تربیت این بشر، بهتر از ماه رمضان است؟
در ماه رمضان شعائر اسلام- که شعائر انسانیت و فضیلت است- زنده میشود. نماز جماعتها رونق یافته و در آن مساوات اسلامی و حسّ هم ردیفی و هم قدمی آشکار میشود.
همه میفهمند که بنده یک خدا هستند و این امتیازات مادّی بیارزش
عالی ترین مکتب تربیت و اخلاق، ص: 136
است. و کسی که به خدا نزدیکتر و خلوصش بیشتر باشد- سلطان یا رعیت، کارفرما یا کارگر، فرمانده یا سرباز ساده- محترمتر است.
غرورها، خودخواهیها، کبرها و طمعها و حسدها همه در ماه رمضان ضمن اجرای برنامههایی از قبیل: ادعیه، مجالس وعظ و خطابه و ... به اندازه قابل توجّه ضعیف یا نابود میشود.
اگر کسانی که مادّیات، چشم بصیرت آنان را کور کرده، این برنامههای اسلامی را انجام دهند و از لذایذ مادّی کنارهگیری نموده و به حال معنوی خود برسند، در یازده ماه دیگر سال نیز از حدود اعتدال، چندان تجاوز نمیکنند.
ادعیهای که در ماه رمضان میخوانیم، هر یک درسی آموزنده و راهنمایی برای توجّه به مصالح عموم و آسایش همگان است.
این جملهها، گویای احساسات و خواستههای روزهدار است:
اللّهُمَّ ادْخِلْ عَلی اهْلِ الْقُبُورِ السُّرُورِ. الّلهُمَّ اغْنِ کُلَّ فَقیر الّلهُمَّ اشْبِعْ کُلَّ جائِع ...[102]
هر یک از دعاهایی که خوانده میشوند، نردبان ترقّی و تکمیل خداشناسی و خداپرستی و آموزنده معارف اسلام و مبین ارتباط بنده با
عالی ترین مکتب تربیت و اخلاق، ص: 137
خدای جهان و محکمکننده ارکان ایمان است.
ما باید از ماه رمضان حداکثر استفاده را برده و شکر این خوان گسترده و نعمت بیدریغ را به جای آوریم و از موائد و غذاهای روحی آن بهرهمند گردیم.
اتّحاد اسلامی
روزه دار عزیز! توجّه داشته باش که مسلمانان در تمام نقاط دنیا با شادی و احترام فراوان از ماه مبارک رمضان استقبال میکنند و تو در این مراسم و در ادای وظایفی که بر عهدهداری و در این عالیترین مدرسه تربیتی و کلاس آدم سازی تنها نیستی؛ چرا که صدها میلیون همکلاس و همشاگرد داری و همه با تو در ادای تکلیف روزه، قرائت قرآن و دعا، و مناجات با خدا همگام هستند.
چنان بیندیش که باید با تمام این صدها میلیون همکلاس، آشنایی و دوستی داشته باشی و خیر و سعادت آنها و هدایت همه بشر را از خدا بخواهی!
متوجّه باش که چگونه اسلام تو را و آنها را با هم مرتبط کرده، و از این همه ملیتهای گوناگون و نژادهای مختلف، یک امّت بزرگ به نام «امّت اسلام»، «امّت توحید» و یا «امّت قرآن» ساخته است.
پس تو یک فرد از افراد این امّت و یک عضو از اعضای این جامعه
عالی ترین مکتب تربیت و اخلاق، ص: 138
هستی و با آنها اهل یک ملّت میباشی. از این رو باید به سهم خود، با این پیکری که تو عضوی از اعضای آن هستی، همکاری کنی، و معنی حدیث شریف نبوی صلّیالله علیه وآله وسلّم:
مَثَلُ المُؤمِنِین فِی تَوادهِم، وَترِاحُمِهم مَثَلُ الجَسد اذَا اشتَکی مِنهُ عُضوٌ تَداعی له سائِرهُ بِالحمی والسَهر[103]
را آشکار سازی.
متوجّه باش که تو مسلمانی و باید اسلام را مافوق هر چیز و هر کس بدانی. ملیت، قانون، فکر و عقیده و همه چیز تو اسلام است. آن مسلمانی که در دورترین نقاط دنیا و در بین صدها هزار بیگانه اکنون روزهدار است، هموطن واقعی تو است و تو باید به فکر مصالح و سعادت او باشی! او هم باید به فکر تو باشد و هر دو، برای خیر بشریت قدم بردارید.
در ماه رمضان متوجّه میشویم که مرزهای جغرافیایی، سازمانهای حکومتی و ... میان مسلمانان فاصلهای ایجاد نمیکند و این اصطلاحات و تقسیمات هیچ اثری در همبستگی قوای مسلمین ندارد.
مسلمانان باید با التزام به احکام قرآن، دیگربار سر بلند کرده و امّت اسلام را قوّت و نشاط بخشند، و فاصلهها را شکسته و با آنان که
عالی ترین مکتب تربیت و اخلاق، ص: 139
قومیتهای خاصّی را ترویج میکنند و میکوشند که میان مسلمانان فاصله اندازند، مبارزه نمایند و اموری را که خارج از اسلام و مخالف با دعوت اسلام است، سبب امتیاز و جدایی از دیگر مسلمانها نسازند.
قانون و احکام روزه و نماز و دیگر تکالیف و احکام اسلامی، در همه جا یکسان است و مرزبندیهای جغرافیایی، و عوامل دیگر سبب تغییر قوانین و یا چندگانگی نمیشود.
روزهدار عزیز! در این ماه تأمّل و اندیشه کن. به وضع اسلامی خود و جامعهات رسیدگی کن. تا آنجا که در توان داری به اسلام و توسعه قلمرو آن، به دفاع از احکام الهی، به حفظ ملّیت خود و سایر مسلمانان خدمت کن؛ که اگر بتوانی و از آن دریغ کنی، مسؤول هستی و در سرای دیگر باید جوابگو باشی.
ماه رمضان ماه تربیت است؛ ماه تعویض حال و روش و ماه تصمیم و عزم و همّت است.
در طول این ماه به قضایای اسلامی، به نقشههای خائنانه دشمنان اسلام، به میزان آمادگی خود برای دفاع از اسلام، به آینده اسلام، به یافتن بهترین راه برای تبلیغ اسلام، به اتّحاد مسلمین، و به مسایل دیگر فکر کنید و از دانشمندان و متفکّرین اسلامی استمداد نمایید تا شما را در درک صحیح مسایل و موضوعات راهنمایی کنند؛ تا دریابید که مسایل و قضایای اسلامی در اجتماعات ما فراموش شده و اگر به هوش
عالی ترین مکتب تربیت و اخلاق، ص: 140
نیاییم و بیدار نشویم، در یک چنین اجتماع ناهنجار و مسخ شدهای همه چیز خود را خواهیم باخت.
پس برای یاری دین خدا بکوشید و برای نگاهداری پرچم اسلام، با مال و جان فداکاری نمایید.
وَلاتَهِنُوْا وَلاتَحْزَنُوْا وَأَنتُمُ الاعْلَوْنَ إِن کُنتُم مُّؤْمِنِینَ 104]
عالی ترین مکتب تربیت و اخلاق، ص: 142
نظرات شما عزیزان: